سنگهای ساختمانی کدامند؟ ویژگی ها و انواع سنگ ساختمانی
بخش صنعت و معدن آبرند: مجله اینترنتی تخصصی صنایع و کسب و کار ایران: کشور ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان سنگهای ساختمانی و صاحب عنوان به حساب می آید و به واسطه موقعیت جغرافیایی عالی مناسب، از جمله کشورهای مطرح در زمینه تولید سنگهای ساختمانی میباشد. وجود ذخایر بسیار متنوع و مناسب سنگهای ساختمانی شامل مرمر، مرمریت، چینی، تراورتن و گرانیت، پراکندگی و وسعت معادن سنگ به قدری است که در بیشتر استانهای این کشور میتوان ردپای آنها را مشاهده نمود که از آن جمله میتوان به استانهای مرکزی، اصفهان، فارس، لرستان، آذربایجان و خراسان به عنوان عمدهترین تولیدکنندگان سنگ اشاره کرد. مطابق با آمار ارائه شده در سال ۱۳۹۰ ، تعداد ۱۰۹۲ معدن شامل ۳۰۰ معدن تراورتن، ۴۸ معدن مرمر، ۴۱۰ معدن مرمریت، ۱۰۳ معدن چینی و ۲۳۱ معدن گرانیت در سطح کشور فعال بوده اند که مجموعاً ۱۴،۳۹۷،۷۳۵ تن سنگ خام (کوپ) تولید کرده اند بطوریکه این امر موجب شده است کشور ایران با سهم ۱۳ % از تولید جهانی پس از کشورهای چین و هند در رتبه سوم جهان قرار گیرد. علاوه بر این تعداد معادن فعال، تعداد ۴۵۵ معدن غیر فعال و ۴۶ معدن در حال تجهیز در کشور وجود دارد که با اضافه شدن به معادن فعال میتواند در ارتقاء توان تولیدی کشور بسیار موثر باشد. همچنین بیشترین میزان سنگ تولیدی کشور به سنگ مرمریت با ۵،۲۶۵،۸۴۹ تن اختصاص دارد که این رقم موجب شده است ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان مرمریت در دنیا شناخته شود.
در حال حاضر این صنعت سنگ به ازای یک تن تولید ۲۰۰ دلار سودآوری داشته باشد که خود میتواند گواه پتانسیل بسیار بالای آن باشد.در سال ۱۳۸۹ تولید سنگ خام ۱۳،۸۵۶،۰۰۰ تن بوده است که از این مقدار ۸۲۲،۰۰۰ تن به ۶ هزار تن / ارزش ۱۴۳ میلیون دلار صادر و ۱۳،۰۳۸،۰۰۰ تن مصرف داخل شده است.
همچنین ۳۱ میلیون دلار وارد کشور شده است. از نکات قابل توجه این صنعت میتوان به / سنگ خام به ارزش ۳ سرمایه گذاری بسیار مناسب بخش خصوصی اشاره نمود. به جرات میتوان بیان نمود که صنعت سنگهای ساختمانی جزء خصوصیترین صنایع کشور محسوب میشود چرا که بالغ بر ۸۵ % از معادن و اکثریت واحدهای فرآوری سنگ، خصوصی میباشند. در حوزه فرآوری سنگ، تا سال ۱۳۸۷ ، تعداد ۶۴۱۹ واحد فرآوری ثبت شده است که بر اساس آمار ارائه شده توسط انجمن صنفی از این تعداد۵۰۰۰ واحد، فعال میباشند.
وجود این تعداد واحد فرآوری، به صورت مستقیم موجبات اشتغال ۶۰،۰۰۰ نفر را فراهم نموده است. پر واضح است که چندین برابر این مقدار به صورت غیر مستقیم و بواسطه این واحدها مشغول به کار میباشند.
۴/ ۹۷،۷۸۲،۰۰۰ مترمربع سنگ فرآوری شده (حدود ۵ ، مطابق با آمار ارائه شده در سال ۱۳۸۹میلیون تن) در واحدهای فرآوری تولید شده است که از این مقدار ۱۱۸،۰۰۰ تن آن به ارزش ۵۷میلیون دلار صادر شده است.
لذا، ذخایر ارزشمند بالغ بر ۲,۵ میلیارد تن، پتانسیل بالا و ارزش افزوده مناسب صنعت سنگ موجب شده است، بسیاری از کارشناسان از این صنعت به عنوان یکی از صنایع تأثیرگذار در صادرات غیر نفتی یاد نمایند.
انواع سنگ های ساختمانی و کاربرد آنها
گرانیت
سنگ گرانیت یکی متداولترین انواع سنگ های ساختمانی از دسته سنگهای آذرین است این سنگ به رنگهای قرمز، سیاه، قهوهای، شکلاتی، صورتی، آبی و سبز وجود دارند با استفاده از این سنگ به راحتی میتوان در فضا هارمونی و همخوانی ایجاد کرد. گرانیت بسیار سخت و بادوام با قابلیت صیقل پذیری بالا است. در برابر نفوذ آب و ضربه مقاوم است.
یکی از ویژگیهای خاص سنگ گرانیت قابلیت استفاده در کنار سایر مصالح نظیر فولاد، چوب و شیشه است. این قابلیت سبب شده که از این نوع سنگ به راحتی برای بیشتر بخشهای ساختمان استفاده شود.
مقاومت در برابر حرارت و نفوذ آب ویژگی است که باعث میشود بتوانید به راحتی این سنگ را دکوراسیون آشپزخانه، سینک روشویی، سینک آشپزخانه، کانتر و کفپوش استفاده کنید.
استفاده از گرانیت بهعنوان یکی از انواع سنگ های ساختمانی که در برابر ساییدگی و خوردگی مقاوم است، برای راهپله انتخاب بسیار مناسبی خواهد بود.
گرانیت در مقایسه با سایر سنگها از قیمت مناسبتری برخوردار است زیرا منابع آن به وفور در کشور یافت میشوند. همچنین هزینههای مربوط به نگهداری آن هم پایین است.
تراورتن
سنگ تراورتن نوعی سنگ رسوبی ساخته شده از کلسیت کریستال است و در رنگهای کرم، سفید و خاکستری برای دکوراسیون داخلی و خارجی کاربرد دارد. این سنگ یکی از پرکاربردترین انواع سنگ های ساختمانی در نماهای مدرن و همچنین نماهای کلاسیک است. تراورتن دارای بافتی متخلخل و رنگهای متنوع و نواری شکل است که تنوع رنگی آن به علت اختلاف در ترکیباتی است که در زمان رسوبگذاری در عناصر سنگ وجود دارند.
سنگ تراورتن خاصیت صیقل پذیری و برشکاری بالایی دارد که درخشندگی بالایی به وجود میآورد و آن را برای استفاده در نماهای حجمی مناسب میکند. از سنگ تراورتن در نماهای رومی استفاده میشود که میتواند انواع حجمهای لازم را با استفاده از آن به دست آورد.
وجود تخلخل در این سنگ باعث شده مقاومت آن برابر عواملی مانند انبساط، یخزدگی، انقباض، گرما و غیره بالا باشد. به علت تخلخل بالای سنگ تراورتن این سنگ از انواع سنگ های ساختمانی مناسب برای کفپوش ساختمانی است زیرا مانع از سر خوردن میشود.
سنگ تراورتن در مقایسه با سنگ گرانیت قیمت مناسبتری دارد از این رو استفاده از آن رایجتر است.
کوارتزیت یکی از سنگهای ساختمانی
سنگ کوارتزیت نوعی سنگ دگرگونی بسیار سخت است که در اثر دگرگونی ماسه سنگ در اثر فشار و گرمای بسیار زیادی در لایههای زمین به وجود آمده است. این سنگ سطحی زبر و سخت و در عین حال بلوری دار دو در رنگهای قرمز، خاکستری و قهوهای موجود است. کوارتزیت از انواع سنگ های ساختمانی با ظاهری شبیه مرمریت ولی مقاومت بالاتر و مشابه گرانیت ولی سختتر از آن است. قیمت سنگ کوارتزیت نسبت به سایر سنگها پایینتر است.
به علت مقاومت در برابر هوازدگی سنگ کوارتزیت برای پوشش دیوارها، نماکاری ساختمان، مرمت دیوارها، کفپوشها گزینه مناسبی است. همچنین در دکوراسیون داخل خانه مثل آشپزخانه، پذیرایی و سرویس بهداشتی کوارتزیت کاربرد دارد.
مرمر
سنگ مرمر نوعی سنگ آهکی است که تحت فشار و حرارت به واسطه تبلور مجدد هنگام دگرگونی سنگهای آهکی ایجاد میشود. این نوع سنگ هم به صورت یکدست و هم با رگههایی به رنگهای متنوع یافت میشود. این رگهها به دلیل ناخالصیهایی است که در سنگ آهک اولیه وجود داشته است. مرمر با رنگهایی متمایز از دیگر سنگهای طبیعی دیده میشود. رنگهایی مانند قرمز، زرد، سفید، خاکستری، ارغوانی و سبز.
سنگ مرمر از قابلیت صیقل پذیری بالایی و سطحی آینهای دارد. به دلیل جلای بالا و رنگهای زیبا از انواع سنگ های ساختمانی است که برای دکوراسیون داخلی، کفپوش، ستونها، پلهها و تزئینات داخل ساختمان استفاده میشود. سطح درخشان و نگهداری و تمیز کردن آسان سنگ مرمر آن را مناسب کاربرد در آشپزخانه میکند.
البته قیمت سنگ مرمر در مقایسه با سایر سنگهایی که در دکوراسیون داخلی ساختمان به کار میروند بالاتر است.
مرمریت
یکی دیگر از انواع سنگهای ساختمانی سنگ مرمریت یا ماربل است. این سنگ، سنگی آهکی رسوبی است. مرمریت گاهی با مرمر اشتباه گرفته میشود اما در واقع هیچ شباهتی به سنگ مرمر ندارد چون سنگ مرمر از دگرگونی سنگ آهک به وجود آمده ولی مرمریت رسوبی است. این سنگ به سه دسته سنگ چینی، سنگ کریستال و سنگ ابری دستهبندی میشود. سنگ مرمریت چینی بافتی ریزدانه و بلورین دارد که به سه نوع چینی سفید، چینی کریستال و چینی خاکستری تقسیم میشود. سنگ مرمریت کریستال بافتی دانه درشت و بلورین دارد و سنگ مرمریت ابری نیز از نوارهای غیر موازی حاصل از تجمع کانیهای روشن و تیره تشکیل میشود.
این سنگ نسبت به سایر سنگها سبکتر اما پایدارتر است. سنگ مرمریت آب را جذب نمیکند اما در برابر هوازدگی و بارانهای اسیدی مقاومت کمی دارد. همین مقاومت کم باعث شده که این سنگ بیشتر در داخل ساختمان مثل کفپوش و دیوار پوش استفاده شود. مرمریت همچنین برای استفاده در دیوار پارکینگ و دیوارهای راه پله مناسب هستند.
ماسه سنگ
ماسه سنگ حاصل تهنشینی ماسهها در کف رودخانه یا جویبار است. این سنگ جزء سنگهای رسوبی است و از پیوند دانههای سیلیسی حاصل میشود. ماسه سنگ به رنگهای سفید، خاکستری، قهوهای مایل به قرمز، زرد، قرمز و قهوهای وجود دارد و به دلیل تطبیقپذیری بالا یکی از انواع سنگهای ساختمانی است که در داخل و خارج ساختمان مورد استفاده قرار میگیرد.
از ماسه سنگ میتوان در کفپوش، دیوار پوش، پوشش سقف، بالکنها، استخرها و پاسیوها استفاده کرد.
آنتیک
سنگ آنتیک از کنار هم قرار دادن خرده سنگهای تراورتن با مواد چسبنده ساخته میشود. سنگهای تراورتن به طور طبیعی و یا در حین فرآیند استخراج از معدن ممکن است شکسته و خرد شوند. معماران و طراحان از این ضایعات با نام سنگ آنتیک برای زیباسازی نمای داخلی و بیرونی ساختمان، کفپوشها، محوطهسازی اماکن تفریحی، باغها و ویلاها استفاده میکنند.
سنگهای آنتیک در مقایسه با سایر انواع سنگ های ساختمانی نرمتر و انعطافپذیرتر هستند. وجود تخلخل در سنگهای آنتیک امکان چسبندگی این سنگها بر روی هر نوع دیواری (گچی، سیمانی، سرامیکی و…) ممکن میکند.
سنگهای آنتیک نسبت به تغییرات محیطی، یخ زدگی، رطوبت، فشار، خراش، سائیدگی و آتش مقاوم هستند. به علت مقاومت بالا در برابر گرما از آن برای زیبا سازی فضای خارجی شومینهها استفاده میشود.
سنگ اسلب طبیعی
سنگ اسلب طبیعی محصولی طبیعی است که صفت مشخصه آن نوع و ترکیب مواد معدنی تشکیل دهنده آن است. این سنگ یکی از انواع سنگ های ساختمانی است که هیچگونه آلایندهای مضر برای سلامتی ندارد. به همین دلیل از آن میتوان در محیطیهایی مانند آشپزخانه به راحتی استفاده کرد. سنگ اسلب آتشزا نیست و به هنگام آتشسوزی هیچ ماده خطرناکی مضر برای سلامتی، تولید نمیکند. همچنین نیازی به پوششهای شیمیایی، مواد اشباع کننده و یا انواع روکشها ندارد. این سنگ ساختمانی در انواع رنگها، ساختارها و بافتهای مختلف در دسترس است؛ بنابراین معماران با طیف وسیعی از انتخاب روبرو هستند تا آن را برای هر نوع فضا و یا نمایی به کار ببرند. از موارد کاربرد و استفاده این نوع سنگ میتوان بهعنوان سنگ تزئینی در دیوارها و بهعنوان کفپوش ساختمان نام برد.
غیر از انواع سنگ های ساختمانی که در این متن معرفی شدند، سنگهای ساختمانی زیادی وجود دارند که هر کدام خصوصیات و کاربردهای مختلفی دارند. سنگهایی مانند لاشه، اسلب، توف، قواره، پلاک، مالون، گیوتین، ازاره، دیوریت و غیره که در بخشهای بعدی در مورد این سنگها صحبت خواهیم کرد.