صنعت چاپ و انواع آن

تعاریف ابتدایی چاپ

آبرند: مجله اینترنتی تخصصی صنایع و کسب و کار ایران: چاپ در اصطلاح، به فن، علم، و صنعت تکثیر صورت و نقش‌های دو بعدی مانند تصویرها، حروف، ارقام، خطها، و… به‌وسیلهٔ انداختن اثر این نقش‌ها بر پارچه، کاغذ، یا مواد دیگر، به‌ویژه چاپ مواد خواندنی، بدون تصویر یا با تصویر بر روی کاغذ گفته می‌شود. در تعریفی دیگر، چاپ مجموع عملیاتی است که متن خام را به اثر درخور انتشار مانند مجله، کتاب، روزنامه، و جز آن تبدیل کند. چاپ بر روی کاغذ شناخته شده ‌ترین کار چاپی است.  اولین اشاره به چاپ، در سال ۵۹۳ و یک فرمان حکومتی چینی است که در آن، امپراتور ون‌تی، دستور می‌دهد تصاویر و متون بودایی را چاپ کنند. این متون را اول بر قطعه‌ای کاغذ نازک می‌نوشتند و بعد آن را بر صفحه‌ای چوبی می‌چسباندند و متن را بر روی چوب حکاکی می‌کردند تا یک «زینکـ » چوبی بسازند و از آن برای چاپ متن استفاده کنند.

چاپ در مفهوم لغوی به معنای انتقال اطلاعات از پیش تعیین شده شامل نوشته،اعداد، حروف، علائم و تصاویر بر روی یک زمینه است. به بیان ساده‌تر، چاپ در اثر فشار یک جسم بر روی سطح دیگر انجام می‌گیرد.

امروزه با رشد محصولات و کالاهای متنوع، نیاز به مستندات چاپی در عرصه‌های گوناگون همچون صنعت و معدن، تجارت و عرصه‌های فرهنگی افزایش یافته و با وجود تکنولوژی‌های جدید همچنان به عنوان یکی از عناصر مهم در انتقال و تبادل اطلاعات مورد استفاده بسیار قرار می‌گیرند.

چاپ سنگی را برای نخستین بار میرزا صالح شیرازی در تبریز راه‌اندازی کرد. میرزا صالح که از سوی دولت ایران برای فراگیری هنرهای جدید به اروپا رفته بود، در بازگشت یک دستگاه چاپ سنگی با خود به تبریز آورد که آن را در سال ۱۲۲۵ هجری قمری راه انداخت. چاپخانهٔ سنگی در مدت کوتاهی در تهران، اصفهان و سپس سایر شهرهای ایران تاسیس شد و بیش از ۵۰ سال تنها روش چاپ در ایران بود و تا اواخر دور‌هٔ قاجار، هر چه در ایران چاپ می‌شد، به روش چاپ سنگی بود.

 

حال وقتی صحبت از چاپ می‌شود اولین چیزی که به عنوان یک مستند چاپی به ذهن ما می‌رسد یک کتاب و یا مجله خواهد بود؛ این در حالی است که امروزه دنیای چاپ و مستندات آن به قدری دستخوش تغییرات بسیار و گستره ای شده است که از اوراقی چون کتاب و مجله فراتر رفته و به صورت اشکال متعددی مانند کارت ویزیت، کاتالوگ، ست های اداری، بروشور، بسته‌بندی‌های گوناگون شیشه، پارچه، اشیاء پلاستیکی و هزاران مورد دیگر در دسترس همگان قرار می‌گیرند. هر‌کدام از‌ این موارد باتوجه به جنس، شکل، طریقه مصرف، می‌توانند نوعی چاپ خاص و متفاوتی را به خود اختصاص دهند.

یکی از وجوه و بخش های بزرگ صنعت چاپ در دنیای مدرن مربوط به صنایع بسته بندی است و سیاست گذاری ها در راستای توسعه فعالیت های گسترده در این بخش حکایت از اهمیت این حوزه دارد

علی‌رغم پیشرفت صنعت تبلیغات به صورت مجازی و اینترنتی همچنان چاپ، جایگاه خود را در این زمینه در میان عموم مخاطبین خود حفظ کرده و مستندات چاپی متعددی همچون انواع مختلف کاتالوگ، کارتها، ست‌های سربرگ، اداری، استیکر، بروشور، بنر، لیبل و … حاکی از این نقش پر رنگ هستند. بنابراین چاپ به عنوان یکی از مهم‌ترین رکن‌های صنعت تبلیغات بوده و  آگاهی از انواع چاپ و شیوه‌های مختلف متناسب با نوع کاربرد آن‌ها می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد.

 

اگر سرمایه گذاران خارجی بتوانند در شرایط کنونی دست به کار شوند و قراردادهای اقتصادی را در زمینه سرمایه گذاری حوزه چاپ و بسته بندی را با ایرانیان به امضا برسانند. مطمئن باشند که سود هنگفتی را در این راه بدست خواهند آورد و توامان با شکوفا شدن صنایع بسته بندی، تعداد قابل توجهی شغل جدید ایجاد شده و سرمایه گذارهای خارجی آمادگی خواهند داشت

از چاپ و عملیات مربوط به آن علاوه بر این‌که به عنوان یک صنعت یاد می‌شود، تحت عنوان نوعی هنر نیز تلقی می‌گردد. بدین ترتیب دقت و کنترل همه مواردی که از طراحی تا چاپ وجود دارد به عنوان نکات کلیدی است که در رساندن ما به نتیجه ای مطلوب تاثیرگذار است.

انواع چاپ

به صورت کلی می‌توان انواع چاپ را به سه گروه تقسیم کرد:

• چاپ مستقیم
• چاپ غیر مستقیم
• چاپ غیر تماسی

چاپ مستقیم:

در این روش، سطحی که عملیات چاپ بر روی آن انجام می‌گیرد به صورت مستقیم با فرم چاپ در تماس است.

روش‌هایی که در آن‌ها از این نوع چاپ استفاده می‌شود عبارت‌اند از: لترپرس، کلیشه،، باتیک، سیلک اسکرین،، هلیوگراور، طلاکوب، فلکسو، نایلوپرینت.

ساخت کلیشه قدیمی‌ترین شیوه چاپ در این نوع بوده و مهرهای چاپی در فروشگاه‌ها و سازمان‌های گوناگون به عنوان نمونه‌‌های رایج از این چاپ می‌باشند.

چاپ غیر مستقیم:

در این روش از چاپ سطح چاپ شونده به طور غیر‌مستقیم با فرم چاپ در تماس است. بدین منظور ابتدا نقش اولیه به یک لایه بیرنگ منتقل شده و در نهایت از آن لایه بر روی سطح نهایی مثلا چوب و کاغذ منتقل می شود.

 

 

چاپ افست به عنوان یکی از معروف‌ترین نمونه‌های این روش چاپ است. در این مورد همانند آنچه گفته شد، رابط چاپ (زینک)، تصویر و مطالب مورد نظر اولیه را بر روی لاستیکی منتقل کرده سپس چاپ نهایی از روی لاستیک بر روی سطح مورد نظر اعمال می‌شود.

چاپ غیر تماسی:

در این روش، عملیات چاپ در اثر تماس صورت نمی‌گیرد بلکه به صورت کاملا مجزا، پودر یا جوهر به سطح چاپ مورد نظر پاشیده می‌شود. از جمله چاپگرهایی که از این روش چاپ استفاده می‌کنند چاپگرهای لیزری- جوهرافشان و فتوکپی است.

انواع 

• چاپ سیلک اسکرین : عمدتاً برای تبلیغات چاپهای تفکیکی
• چاپ لترپرس : یکی از روش‌های چاپ برجسته از قدیمی‌ترین روش‌های چاپی است
• چاپ دیجیتال : برای همه مصارف، تبلیغاتی و اداری در تیراژ پایین
• چاپ افست : عمدتاً برای انتشارات، تبلیغات
•  چاپ فلکسو : عمدتاً برای بسته بندی
• چاپ هلیوگراور : عمدتاً برای بسته بندی

بیشتر بخوانید: انواع چوب ،ویژگی و کاربردهای آنان

بیشتر بخوانید: نگاهی به تاریخ صنعت خودرو