تنوع کم نظیر سنگ ایران | جایگاه مناسبی در اقتصاد معادن جهان نداریم
تنوع کم نظیر سنگ ایران | جایگاه مناسبی در اقتصاد معادن جهان
نداریم
بازار؛ گروه استان ها: کشور ما از معادن غنی و متنوعی در بخش سنگ برخوردار است و بسیاری از استان های کشور دارای معادن فعال هستند. اقتصاد سنگ در دنیا رقابت بسیاری دارد و کشورهایی همچون ایتالیا و ترکیه در حال رقابت برای کسب کرسی های برتر بازار هستند؛ این در حالی است که کشور ما از نظر فرصت های تولیدی ظرفیت بیشتری دارد اما به دلایل متعدد شاهد رشد کمتر داخلی و عقب ماندگی در بازار خارجی هستیم.
در همین رابطه بررسی فرصت های صادراتی محصولات ساختمانی، با «زیبا یزدانی» دبیرکل انجمن سنگ ایران به گفتگو نشستیم تا از ظرفیت های معادن سنگی و آخرین جایگاه اقتصادی کشور بیشتر مطلع شویم.
* لطفا درباره ظرفیت های سنگ ایران و تکنولوژی فعال در معادن توضیح دهید
صنعت سنگ با وجود پتانسیلهای بسیار غنی که از زمین شناسی دارد، مغفول مانده است. سنگ ایران در دنیا از لحاظ تنوع رنگ کم نظیر و در دنیا دارای رتبه اول است و هیچ کشوری در دنیا همانند ایران تنوع سنگهای ساختمانی ندارد. کار در بخش معادن ایران به دلیل روش های سنتی حاکم بر صنعت دشوار است و این فرایند سنتی، جنبههای مثبت و منفی بسیاری دارد.
با توجه به پیشرفت تکنولوژی و اینکه دنیا به سمت محصولات طبیعی پیش میرود، انتظار میرود این صنعت با تکنولوژی و نگاه جدید بیشتر آشنا شود تا بتواند سرمایه و پتانسیل موجود را به پدیده تبدیل کند و در نهایت منجر به تولید ثروت شود. متاسفانه کشور ایران علی رغم وجود تنوع در این زمینه، جایگاه مناسبی در بازارهای بینالمللی دنیا ندارد. ایران از لحاظ میزان ذخایر سنگهای ساختمانی در انواع مختلف، چهارمین کشور جهان است.
* چرا با وجود منابع بسیار، ایران در بازارهای بینالمللی جهانی جایگاه مناسبی ندارد؟
برای بررسی چالشها و آسیبها، چند مسئله مورد توجه است. مورد اول این است که بین صنعت سنگ و فضای آکادمیک فاصله بسیار زیادی وجود دارد. به طور کلی که این مبحث در کشور ما بسیار رایج است که دانشگاه و صنعت خیلی با یکدیگر ارتباط ندارند زیرا ادبیات یکدیگر را نتوانستند درک کنند اما در صنعت سنگ این فاصله بیشتر است.
با توجه به اینکه صنعت معدن و سنگ صنعتی فرایند بسیار سخت و دشواری دارد، افراد زیادی جذب آن نشدهاند و در واقع نوعی کسب و کار درون خانوادگی و سنتی شکل گرفته است
هر بار که دانشگاه قصد ورود به صنعت را داشته، تجربه خوبی کسب نکرده است. در واقع دانشگاه نتوانسته اعتماد صنعت را به خود جلب کند در صورتی که در کشورهای دیگر دنیا مانند ایتالیا که به واسطه تکنولوژی که دارد حرف اول را در جهان میزند، منابع سنگی ایران نزد آنها بسیار تحسین برانگیز و ارزشمند است.
* در بخش منابع انسانی وضعیت بخش معدن به چه صورت است؟
با توجه به اینکه صنعت معدن و سنگ صنعتی فرایند بسیار سخت و دشواری دارد، افراد زیادی جذب آن نشدهاند و در واقع نوعی کسب و کار درون خانوادگی و سنتی شکل گرفته است. این عدم ورود نگاه بیرونی به این صنعت باعث شده که رشد آن از جنبههای مختلف در این صنعت، همزمان و متوازن پیش نرود. البته با توجه به جریان بازار، از لحاظ مالی رشد داشته است اما از جنبههای دیگر فرایند درستی شکل نگرفته است.
* اخیرا مصاحبه هایی با عنوان جایگزینی نفت و معدن مطرح شده است، با توجه به شرایط آیا معدن پتانسیل درآمدزایی خوب دارد؟
در عصر حاضر بحث جایگزینی معدن به جای نفت مطرح شده است؛ گرچه ممکن است صنعت سنگ از نظر شاخصهای اقتصادی جذابیت نداشته باشد اما با توجه به بازار بزرگ ۳۰ میلیارد یورویی دنیا سهم ایران در آن، کمتر از نیم درصد است؛ این مساله نشان میدهد حداقل در این زمینه میتواند رشد خوبی داشته باشیم.
با توجه به بازار بزرگ ۳۰ میلیارد یورویی دنیا سهم ایران در آن، کمتر از نیم درصد است؛ این مساله نشان می دهد حداقل در این زمینه میتواند رشد خوبی داشته باشیم
صنعت سنگ میتواند در زمینه اشتغال زایی به میزان بسیار زیادی کمک کند چون صنعت بسیار پیشرفته ای نیست و میتوان با آموزش کوتاه مدت، منابع انسانی را در این صنعت درگیر کرد؛ با توجه به شاخصههای بسیار مناسب به بخش فراوری ورود پیدا کرد. در نهایت با توجه به راحتتر شدن فرایند تامین نیروی انسانی، تعداد زیادی از افراد مشغول به کار میشوند.
* جایگاه صنعت در بسیاری از کشورها به عنوان یک صنعت ارزشمند جا افتاده است ما در کشور ما همچنان به عنوان یک شغل سخت به آن نگاه می شود. این مساله چقدر در ارزش محصول خروجی تاثیرگذار بوده؟
امروزه جهان به میزان بسیار زیادی به تفاوت محصولات طبیعی و دست ساز می پردازد؛ اینکه میلیونها سال طول میکشد تا یک سنگ در دل زمین شکل بگیرد به این صعت ارزش بالایی می دهد. بنابراین بعد هنری نسبت به سنگ، بسیار ارزشمند است. کشور ترکیه استراتژی خود را بر اساس صنعت ایتالیا تدوین کرده و به تدریج این استراتژی را وارد صنعت خود کرده است و به سنگ به واسطه یک منبع ارزشمند که دست نیافتنی است، نگاه هنری دارد.
در زمینه تولید، سنگ با مواد معدنی دیگر تفاوت بسیار زیادی دارد. وقتی از معدن، سنگ استخراج میشود و در کارخانه به مرحله فرآوری میرسد، در واقع بخش عظیمی از فرایند تولید در معدن انجام شده است.
ماده خامی که از معدن خارج میشود، باعث میشود در رشد صادرات مسدود بماند. سنگ ها، به دو صورت فرآوری شده با توجه به استاندارد های بین المللی و یا به صورت خام (قبل از فرآوری) با توجه به ذائقه کشور مبدا، به کشور مقصد صادر می شود. در کشورهای ترکیه و ایتالیا صادرات به هر دو صورت انجام می شود. به طور مثال سنگ آهن باید طی فرایند های مختلف فرآوری شود تا قابل استفاده باشد اما سنگ معدن علاوه بر فرآوری شده، بصورت خام هم قابل استفاده خواهد بود.
* در زمینه تکنولوژی چه شرایطی داریم؟
بحث مهم توانمندسازی صنعت است که باید از جنبه های مختلفی مانند معدن، استخراج، فرآوری، تکنولوژی و ماشین آلات و طرز استفاده از آن در حوزه منابع انسانی بهره مند شویم.سه عامل مهمی که در بازار های صادراتی اهمیت دارند شامل بازارسنجی، بازاریابی و سپس بازارسازی است که باید هم به صورت علمی و هم به صورت ادبیاتی بطوری که صنعت و ذی نفعان آن بتوانند متوجه شوند، در این صنعت منتشر کنیم، به امید اینکه بتوانیم برای کشور ارزآوری داشته باشیم.
قهقرا رفتن شرکت ها در عرضه به بازار جهانی