آشنایی با مفهوم بازاریابی سبز (Green Marketing)

شاید با شنیدن بازاریابی سبز، هیچ پیش زمینه‌ای در مورد این موضوع نداشته‌اید و اصلا به همین خاطر است که الان این مقاله را می‌خوانید. امروزه قیمت، کیفیت و کاربرد یک کالا، تنها عواملی نیستند که در هنگام خرید برای افراد اهمیت دارند؛ برخی از افراد در هنگام خرید یک کالا و به‌خصوص محصول خوراکی، ترکیبات آن و سلامت محصول نیز یک اولویت است. برخی از افراد نیز دغدغه‌های فراتری دارند و با نگاهی دلسوزانه و آینده‌نگرانه، روند تولید آن محصول و اثراتش بر محیط زیست را نیز مورد نظر قرار می‌دهند.

عواملی که محیط زیست را تحت تأثیر قرار می‌دهند و باعث افزایش آلودگی می‌شوند، بسیار زیاد هستند. به‌همین خاطر، سالم زیستی و حفاظت از محیط زیست، برای خیلی از افراد جدی است. Green Marketing یا همان بازاریابی سبز از همین موضوع، نشأت گرفته و حتی برخی از برندها، مزیت رقابتی و شعار اصلی خود را بر پایه‌ی بازاریابی سبز پایه‌ریزی کرده‌اند. در ادامه به توضیح و بررسی بیشتر این مفهوم در بازار کار، می‌پردازیم.

بازاریابی سبز چیست؟

در خیلی از کسب و کارهای امروز، فقط فروش محصول یا خدمات مطرح نیست، بلکه مسائل مؤثر جانبی بر این مقوله اثر می‌گذارند؛ امروزه یکی از این جذاب‌ترین و مفیدترین عواملی که در موضوع فروش مطرح شده، بازاریابی سبز است.

بازاربابی سبز به‌طور مستقیم به حفظ محیط زیست از آلودگی و در نتیجه سلامت انسان مرتبط می‌باشد. استفاده بیش از اندازه از پلاستیک‌ها و ظروف پلاستیکی و متأسفانه رها کردن آن‌ها در طبیعت، مواد شیمیایی تولید شده در کارخانه‌ها، آلودگی آب و هوا و مسائل مؤثر در تغییر شرایط جوی کره زمین، همگی باعث تغییر زمین شده‌اند.

بازاریابی سبز که به نام‌های بازاریابی زیست محیطی یا گرین مارکتینگ هم شناخته می‌شود، سعی در تبلیغ و در شکل وسیع‌تر آن، توسعه همه جانبه محصولاتی دارد که با محیط زیست سازگاری دارند و قابل بازیافت می‌باشند، تا این‌گونه آسیب به محیط زیست را به حداقل برساند.

خوشبختانه مردم از بازاریابی سبز حمایت کرده‌اند و خواهانه استفاده از آن هستند. با توجه به روند تولید این محصولات، هزینه گرین مارکتینگ نسبت به دیگر بازاریابی‌ها بیشتر است، با این حال مردم تقاضای انجام گرفتن آن را دارند؛ اما با بررسی همه جانبه بازاریابی سبز می‌توانیم به این نتیجه برسیم که در ادامه تولید این محصولات می‌تواند در هزینه‌های بعد تولید کاملاً مقرون به‌صرفه باشد، به دلیل این‌که برای بازیافت آن‌ها نسبت به سایر محصولات، هزینه کم‌تری صرف می‌شود و برای انتقال و فروش آن‌ها با وسایل حمل و نقلی مثل کشتی یا هواپیما نیاز به سوخت زیاد نیست، در نتیجه کربن دی اکسید کم‌تری تولید می‌گردد.

بازاریابی سبز از کجا آمده است؟

زمانی که صنایع و شرکت‌ها متوجه آسیب به محیط زیست شدند، نگرانی‌هایی برای این آلودگی‌ها و از بین رفتن محیط زیست و منابع طبیعی به‌وجود آمد؛ پیشرف نگرانی آن‌ها سبب شکل گرفتن یک بازاریابی زیست محیطی شد که آن را به نام گرین مارکتینگ یا بازاریابی سبز می‌شناسیم. اصلاح بازاریابی سبز در اواخر دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ برای اولین‌بار در اروپای غربی و آمریکای شمالی مطرح شد.

مشتریانی که به حفظ محیط زیست اهمیت ویژه‌ای می‌دادند، از این بازار فروش استقبال کردند، و همین امر موجب به‌وجود آمدن یک بازار رقابتی بین تولیدکنندگان خواستار حفظ محیط زیست گردید، که در ادامه با جذب مشتریان بیشتر و جلب اعتماد آن‌ها، رفته رفته این بازاریابی زیست‌محیطی بیشتر شناخته و ماندگار شد.

مهم‌ترین ویژگی‌های گرین مارکتینگ

یکی از ویژگی‌های مهم گرین مارکتینگ، توجه به محیط زیست می‌باشد. برای زیست بهتر به مکان تمیز و به دور ازآلودگی نیاز است، با استفاده از گرین مارکتینگ این مهم حاصل می‌شود. مصرف‌کنندگانی که به محیط زیست توجه دارند نیز از مصرف محصول خود رضایت دارند. از هدر رفتن انرژی جلوگیری می‌کند، هزینه یازیافت را کاهش می‌دهد و از همه مهم‌تر در حفظ منابع طبیعی زمین بسیار مؤثر است.

مهم‌ترین مزایای بازاریابی سبز

در بحث فروش، یکی از مهم‌ترین عواملی که به رشد و پیشرف کسب و کارها کمک می‌کند، جلب اعتماد و وفاداری مشتریان است. در این راستا، حفظ محیط زیست از آلودگی و استفاده هر چه کم‌تر از منابع طبیعی، زمین را برای زندگی نسل بشر حفظ می‌کند، که این عامل یکی از مسائلی است که مشتریان به آن علاقه‌مند هستند. به همین دلیل شرکت‌ها و کارخانجات در تلاش‌اند که با تولید خود کم‌ترین اثر منفی را در محیط زیست اطراف خود به‌جای بگذارند.

بازاریابی سبز برای این مهم، اقداماتی را انجام می‌دهد که مزایای زیادی دارد، در ادامه به بررسی برخی از این مزیت‌ها می‌پردازیم تا به مشتریانی که هنوز با گرین مارکتینگ آشنا نشده‌اند، کمک کنیم که به انتخاب درستی دست بزنند:

• اولین عامل مؤثر در هر کسب و کاری، غلبه بر رقباست. با کمک بازاریابی سبز، کسب و کارها می‌توانند رتبه خوبی در بازار رقابتی خود کسب نمایند.
• از دیگر مزایا، جلب اعتماد مشتری است؛ زیرا هر کسب و کاری برای ماندگار شدن در عرصه فروش نیاز به مشتریان وفادار دارد. با استفاده از بازاریابی سبز این مهم حاصل خواهد شد.
• برای حفظ محیط زیست از آلودگی باید محصولاتی تولید شوند که قابل بازیافت باشند، که محصولات سبز به انجام آن کمک می‌کنند.
• اگرچه تولید محصولات سبز در گرین مارکتینگ هزینه بیشتری نسب به سایر محصولات را دارند، اما درعوض برای بازیافت انرژی کمتری صرف می‌شود؛ در نتیجه در مصرف انرژی صرفه‌جویی خواهد شد.
• در کنار حفظ مشتریان وفادار، جذب مشتریان جدید هم بسیار حایز اهمیت است. می‌توانید با بازاریابی سبز، کسب و کار خود را با پیدا کردن مشتریان جدید رونق دهید.
• نوآوری از دیگر عوامل مؤثر در رونق یک کسب و کار است. با گرین مارکتینگ می‌توانید در صنعت خود نوآور باشید.

مهم‌ترین اهداف Green Marketing چیست؟

هر تصمیمی که در تجارت گرفته می‌شود در راستای بهبود عملکرد کسب و کار می‌باشد. بازاریابی سبز نیز با هدف هر چه بهتر شدن فروش و رضایت بیشتر مشتری شکل گرفته است. در کنار همه مزایای که بازاریابی سبز برای فروش دارد، ۴ هدف اصلی را نیز دنبال می‌کند، که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود:

• کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی:

بازاریابی سبز برای کمک به کاهش آلودگی‌های محیط زیست شکل گرفته است. با تولید محصولات قابل بازیافت، بسته‌بندی‌های تجزیه‌پذیر، استفاده هر چه کم‌تر از آب و منابع طبیعی و …، سعی دارد مواردی را که به محیط زیست آسیب وارد می‌کند را کاهش دهد.

• تولید ضایعات به حداقل می‌رسد:

یکی از اهداف مهم بازاریابی سبز جلوگیری از تولید هر چه بیشتر ضایعات تولید است که این امر باعث کاهش آن خواهد شد.

مشتریانی که طرفدار محیط زیست هستند هر روزه در حال افزایش می‌باشند، با بازاریابی سبز می‌توان مشتریان بیشتری را جذب کرد.

• تولید مجدد محصولات:

وقتی از مواد اولیه قابل بازیافت در تولید محصولات سبز استفاده می‌شود به این معنا خواهد بود که از ضایعات آن‌ها می‌توان محصولات جدیدی را تولید کرد.

مهم‌ترین اصول بازاریابی سبز چیست؟

از عوامل مهم بازاریابی، فروش و جذب مشتریان جدید است. در بازاریابی سبز اصل مهم در کنار فروش، ایجاد یک تغییر در بازار فروش و اصلاح محصولات می‌باشد. بشر امروز با بحران زیست‌محیطی دست به‌گریبان است و سعی دارد مشکلاتی را که خود باعث به‌وجود آمدن آن‌ها شده را حل نماید. بازاریابی سبز دارد به این مسأله کمک شایانی می‌نماید.

چرا بازاریابی سبز در حال رشد است؟

یکی از دغدغه‌های بشر امروز، جلوگیری از هدر رفتن منابع طبیعی و نابودی زمین از طریق آلودگی است. به همین خاطر برای حفظ محیط زیست از آلودگی دست به اقدامات مؤثری زده است؛ یکی از این کارها گرین مارکتینگ می‌باشد. بازاریابی سبز در حال تلاش برای بهبود شرایط محیطی برای انسان است.

درست است که تولید محصولات سبز هزینه بیشتری را دربر دارد، اما درعوض در طولانی‌مدت از هدر رفتن انرژی جلوگیری می‌کند. برای جبران خسارات وارد شده بر محیط زیست قطعا باید هزینه هنگفت‌تری پرداخت شود، اما با صرف هزینه ابتدایی می‌توان در هزینه‌های آینده صرفه‌جویی کرد. آسیبی که آلودگی به محیط زیست و انسان وارد می‌کند جبران‌ناپذیر است؛ بنابراین بهترین راهکار این است که از همان ابتدا جلوی ضرر گرفته شود.

مصرف‌کنندگان خود یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد بازاریابی سبز هستند. آن‌ها خود را در برابر محیط زیست خود مسؤول می‌دانند و می‌خواهند در حفظ آن نقش مؤثری ایفا نمایند. مصرف‌کننده آگاه می‌داند که تقاضای او باعث عرضه کالا می‌شود، به همین خاطر با خرید مسؤولانه کسب و کارها را وادار می‌کنند تا در تولیدات خود دقت بیشتری داشته باشند و آن را اصلاح نمایند.

آمیخته گرین مارکتینگ چگونه پیاده‌سازی می‌شود؟

آمیخته بازاریابی سبز با دید جدیدی به بازاریابی سنتی پرداخته است. عناصر زیست‌محیطی در مرکز توجه بازاریابی سبز قرار گرفته‌اند. کسب و کارها سعی کرده‌اند روند تولید سنتی را اصلاح نمایند تا از آسیب به محیط زیست جلوگیری شود.

آمیخته بازاریابی سبز با آمیزه‌ای از عناصر بازار سنتی با عناصر زیست‌محیطی برای حل معضل آلودگی شکل گرفته است، و بر حفظ منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست از آلودگی بیشتر تأکید دارد؛ عواملی مثل محصول سبز، بسته‌بندی سبز، قیمت سبز، تبلیغ سبز و توزیع سبز در برنامه کار قرار دارد. با اصلاح همه این موارد Green Marketing خود را در این آمیخته تثبیت نموده است.

انواع استراتژی‌های بازاریابی سبز

در کسب و کارها، انواع استراتژی های بازاریابی وجو دارد که به کمک آن‌ها مشتریان با محصولات و خدمات آشنا می‌شوند و می‌توانند ویژگی‌های محصولات را بررسی نمایند تا به خرید منجر شود. در بازاریابی سبز به دلیل منحصر به‌فرد بودن و گاهی ناآشنا بودن مشتری نسبت به این نوع از محصولات، بهتر است از بازاریابی B2C استفاده شود؛ زیرا در آن تعامل کسب و کار با مشتری بیشتر است و آن‌ها به‌طور مستقیم با هم در ارتباط خواهند بود، که تأثیر بیشتر و متقاعدکننده‌تری بر مصرف‌کننده دارد.

۴ استراتژی مؤثر و مهم در بازاریابی سبز وجود دارد، که با رعایت کردن آن‌ها می‌توانید به کسب و کار سبز خود رونق بیشتری بدهید و مشتریان پایداری را برای خود داشته باشید:

۱– یک طراحی ثابت برای محصولات بهترین راه‌حل است؛

برای این‌که در ذهن مشتری خود ماندگار شوید، باید طراحی ثابتی برای محصول داشته باشید. طراحی محصول فقط شامل بسته‌بندی آن و درج لوگوی بازیافت بر روی بسته محصول نمی‌شود، بلکه شما باید جزئیات مهمی را از ابتدای تولید محصول، مواد اولیه به‌کار رفته در آن و تحویل محصول برای مصرف، در اختیار مشتری قرار دهید. در این امر، اشاره به ضایعاتی که از تولید محصول حاصل می‌شود، برای اطمینان بیشتر مشتری نیز، باید اشاره نمود. به این ترتیب می‌توان یک پرسونا و الگو برای مشتریان ایده‌آل ترسیم کرد.

۲– بسته‌بندی پایدار خود را داشته باشید؛

یکی از مهم‌ترین عوامل آلودگی محیط زیست، بسته‌بندی‌های پلاستیکی محصولات است. همان‌طور که می‌دانید، پلاستیک به راحتی در محیط زیست از بین نمی‌رود، و سال‌ها زمان می‌برد که یک پلاستیک در طبیعت تجزیه شود. بازاریابی زیست‌محیطی بر این مشکل تمرکز کرده است تا با تولید بسته‌بندی‌های قابل بازیافت، از آلودگی هر چه بیشتر محیط زیست جلوگیری کند.

مصرف‌کنندگان هم در این امر مهم خود را سهیم می‌دانند، و با استفاده کم‌تر از کیسه‌های پلاستیکی خرید و خریداری محصولاتی با بسته‌بندی‌های قابل بازیافت و محصولات سبز، به حفظ محیط زیست خود کمک می‌کنند.

۳- مسؤولیت‌پذیر باشید؛

وقتی برای سبز شدن محصول خود تلاش می‌کنید، باید روی برند خود تمرکز بیشتری داشته باشید تا همه عوامل مؤثر در بازاریابی سبز را در برند خود رعایت کنید. برند شما باید تأثیر عمیقی بر روی محیط زیست خود بگذارد؛ بنابراین باید از تأثیر محصولات خود بر محیط زیست آگاه شوید و آن را ارزیابی نمایید.

۴– قیمت‌گذاری محصولات سبز با توجه به استقبال مشتریان؛

با توجه به هزینه‌های بالایی که تولید محصولات سبز نسبت به سایر محصولات دارند، مشتریان از این قیمت‌ها استقبال کردند. باید با پلن بازاریابی که برای قیمت مشخص می‌شود، از ارزش واقعی محصول نسبت به هزینه که برای تولیدآن می‌شود، اطمینان حاصل نمود.

مشتریان حاضرند در قبال محصولاتی که هم برای خودشان و هم محیط اطرافشان مفید است، هزینه پرداخت کنند؛ پس از تناسب قیمت با هزینه‌ای که برای تولید محصول می‌شود، اطلاع کسب نمایید تا اعتماد مشتری خود را از دست ندهید.

بازاریابی سبز مناسب چه کسب و کارهایی است؟

از زمانی که این رویکرد در بازارهای جهانی پدیدار شد، همه به دنبال تثبیت خود و مشتریان خود در بازاریابی سبز هستند. در کسب و کارها برای جذب مشتری تبلیغات زیادی انجام می‌شود، اما بازاریابی سبز هنوز در بعضی مناطق دنیا ناشناخته باقی مانده است. افرادی که عوامل زیست‌محیطی برای آن‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد، سعی در تبلیغ بازاریابی محیط زیستی می‌کنند تا بتوانند هر چه بیشتر به حفظ و نگهداری کره زمین از آلودگی محیط زیستی بپردازند.

برای داشتن بازاری هدفمند و پایدار باید برنامه‌ریزی درستی هم صورت بگیرد. در بازاریابی سبز هدف حفظ محیط زیست و جلوگیری از به هدر رفتن منابع طبیعی است، و محصولاتی که تولید می‌شود در راستای این هدف می‌باشد؛ بنابراین بازاریابی سبز فقط مختص به تولید محصولات سبز نیست، بلکه هر کاری که برای حفظ محیط زیست صورت می‌گیرد در آن جای دارد.

در کنار این هدف، تولیدکنندگان نباید از کیفیت محصول خود غافل بمانند؛ زیرا اعتماد مشتریان به کسب و کارها سلب می‌شود و این امر می‌تواند هدف متعالی بازاریابی سبز را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد.

گرین مارکتینگ برای همه کسب و کارها مناسب است، به شرط این‌که کیفیت را فدای هدف نکنند. مسؤولیت‌پذیری و هدف اجتماعی خیلی مهم است، هر کسی می‌تواند در حد توان خود به این مسأله بپردازد و آن را اجرا نماید. کسب و کارها با طراحی محصولات سبز با بسته‌بندی‌های قابل تجزیه یا بازیافت، آگاهی دادن عمومی و کمک به پروژه‌های زیست‌محیطی، به بازاریابی سبز کمک نمایند.

با این‌که سال‌ها از ظهور بازاریابی زیست‌محیطی در جهان می‌گذرد، هنوز خیلی از سازمان‌ها و بنگاه‌های تولیدی از آن آگاه نیستند. با همه تأثیرات مثبتی که می‌تواند بر محیطمان داشته باشد، اطلاع ‌رسانی زیادی در این زمینه وجود ندارد. تکنیک های فروش b2b وقتی مطرح می‌شود که یک شرکت قصد دارد محصولات خود را به یک شرکت دیگر بفروشد. در این بازاریابی برنامه‌هایی برای اجرا وجود دارد؛ بنابراین می‌تواند بهترین فرصت برای کسب و کارهایی باشد که می‌خواهند بازاریابی سبز را گسترش دهند. قطعا می‌توانند از این بازاریابی استفاده بهینه برای تبلیغ داشته باشند.

جمع‌بندی

Green Marketing در تلاش است تا زمین را جای بهتری برای زندگی کند. علاوه‌بر تولیدکنندگان محصولات سبز که برای این مهم سعی می‌کنند، مصرف‌کنندگان نیز باید در این راستا کمک نمایند و تصمیات مهمی بگیرند و خود را از شر آلودگی‌ها در امان نگه دارند.

قیمت بالای محصولات سبز در آینده از هزینه‌های پاکسازی محیط زیست، که بسیار گران‌تر تمام می‌شود، قابل تأمل است و باید پرداخت شود تا تولیدکنندگان نیز انگیزه تولید را داشته باشند. با اجرای درست و گام به گام طرح بازاریابی سبز می‌توان برندینگ شرکت را هم درنظر داشت، قرار است هر کسب و کاری برند خود را تثبیت نماید. با داشتن یک برنامه هدفمند می‌توان به این مهم دست یافت.

مشاوره فروش در بازاریابی سبز به کسب و کارها کمک می‌کند تا مصرف‌کنندگان خود را بشناسند. کسب و کارها می‌توانند با شناخت بیشتر مشتریان خود از نیازهای آن‌ها آگاه شوند تا بتوانند بهترین محصولات را برای مشتریان فراهم کنند. مصرف‌کنندگان نیز می‌توانند نسبت به محصولی که قصد خرید آن را دارند، آگاهی کسب نمایند، تا خرید خوبی را داشته باشند.

سوالات متداول

۱- بازاریابی سبز چیست؟

نوعی استراتژی بازاریابی است که دغدغه‌هایی چون سلامت تولید محصولات، کم بودن اثرات مخرب و عدم آسیب به محیط زیست، در تولید محصولات، بسته‌بندی و تبلیغات، هدف گرفته می‌شود.

۲- آیا محصولات سبز به‌راحتی در دسترس مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد؟

دسترسی به محصولات سبز خود موضوع چالش‌برانگیزی است؛ زیرا این محصولات در همه فروشگاه‌ها وجود ندارد و دسترسی به آن‌ها تا حدودی دشوار می‌باشد. مصرف‌کنندگان برای دسترسی به آن باید مسافت زیادی را طی کنند،و به دلیل استفاده از وسایل حمل و نقل چه شخصی و چه عمومی، باعث مصرف سوخت‌های فسیلی بیشتری می‌شود، که این امر خود موجب آلودگی محیط زیست می‌شود. با وجود کمبود تولیدکنندگان این حیطه، می‌توان از فضای موجود، بهترین بهره را برد.

۳- برای حفظ محیط زیست از آلودگی فقط تولید محصولات سبز کفایت می‌کند؟

در ابتدای هر تغییری، فرهنگ‌سازی آن مسأله بسیار حائز اهمیت است. اول باید فرهنگ‌سازی انجام شود و بعد دست به اقداماتی مثل تولید محصولات سبز زد. تبلیغات و معرفی این محصولات و کاربرد آن‌ها نیز باید به‌طور مؤثر باید اتفاق بیفتد.