توضیحات انواع شاخه های اقتصاد

در این قسمت از مجله اینترنتی تخصصی صنایع و کسب و کار ایران آبرند شما را با انواع شاخه های اقتصاد که تقسیم بندی آنها که بر اساس کاربردها و عملکردشان تعین شده است که از جمله : (دو قسمت خیلی مهم اقتصاد خرد، اقتصاد کلان)، سیاسی،توسعه، محیط زیست و اقتصاد انرژی اقتصاد بهداشت و … که به توضیحاتی در مورد آنها  پرداخته ایم

اقتصاد خرد:

اقتصاد خرد به چگونگی رفتار افراد و انتخاب‌های آنها را در سطح واحدهای اقتصادی کوچک مانند یک واحد تولیدی یک صنعت، یک بنگاه اقتصادی یا بازار یک کالای خاص می پردازد در واقع یعنی چگونگی  رابطه و نحوه تعامل بین عرضه کننده و تقاضا کننده می‌پردازد که توابع عرضه، تقاضا، تولید، هزینه، بازارها، تعادل عمومی و اقتصاد رفاه در این بخش جای می‌گیرند. اقتصاد خرد به بررسی رفتار اقتصادی انسان‌ها و بنگاههای اقتصادی و نحوه توزیع تولیدات و درآمد در بین آنها می‌پردازد. اقتصاد خرد به اشخاص به عنوان کارگران و تولید کنندگان سرمایه، و همچنین مصرف کنندگان نهایی نگاه میکند. به صورت مشابهی به شرکت های اقتصادی به عنوان مصرف کننده گان سرمایه و کار، و تولید کنندگان محصول نگاه میکند. خرد به ۳ بخش اساسی  تقسیم می شود: برقراری تعادل عمومی، انتخاب تحت عدم اطمینان، تئوری بازیها و در نظر گرفتن کشش عرضه و تقاضا درون سیستم بازار.به عبارتی اقتصاد خرد به اشخاص به عنوان کارگران و تولید کنندگان سرمایه، و همچنین توجه به مصرف کنندگان نهایی و شرمت های اقتصادی. اقتصاد خرد نشانگر اینست  که چرا و چگونه کالاهای مختلف در زمان های مختلف دارای ارزش‌های مختلف هستند و چگونه افراد می‌توانند تصمیمات بهتر اقتصادی بگیرند. اقتصاد خرد هدفش اینست که بداند که اگر شرایط به شکل مشخصی تغییر کند باید در انتظار چه چیزی باشیم. اگر یک کارخانه تولید‌کننده‌ی ماشین، قیمت ماشین‌هایش را افزایش دهد، اقتصاد خرد می‌گوید مصرف کننده در مقایسه با قبل تمایل کمتری برای خرید ماشین خواهد داشت. اگر یک معدن بزرگ مس در آفریقای جنوبی سقوط کند، قیمت مس افزایش پیدا خواهد کرد چرا که منابع محدود هستند.

 اقتصاد کلان :

اقتصاد کلان شاخه‌ای از علم اقتصاد است که بر خلاف اقتصاد خرد رفتارهای فردی شکل دهنده اقتصاد کلان نیست هر چند که از جمع رفتارهای فردی شکل گرفته‌است و به مطالعه‌ی اقتصادِ جمعی و به بررسی مسایل اقتصادی در سطح کلان ملی یک کشور می‌پردازد. در اقتصاد کلان برخی متغیرهای اقتصادی نظیر تورم، سطح قیمت‌ها، نرخ رشد، درآمد ملی، تولید ناخالص داخلی و تغییرات در نرخ بیکاری بررسی می‌شوند. اقتصاد کلان در مقایسه با اقتصاد خرد به  مطالعه پدیده های اقتصادی در سطح وسیع تری می پردازد برای مثال درآمد ملی- سطح تولید یا خالص درآمد ملی نمونه های از مسائلی است که در کلان به آن میپردازد. اقتصاد کلان در واقع به مطالعه و تجزیه و تحلیل پدیده‌ها و متغیرهای کلان اقتصادی(متغیرهایی مانند سطح تولید کل کشور و ، سطح عمومی قیمت ها، سطح اشتغال، رشد اقتصادی و متوسط دستمزدها برای افراد جامعه)، بررسی روابط بین متغیر ها به منظور اتخاذ سیاست‌های مناسب در آینده و و پیش بینی مشکلات اقتصادی که ممکن است به وقوع بپیوندد، می پردازد. عواملی که در خرد و کلان مطالعه می‌شوند بر روی هم تاثیرگذارند. برای مثال سطح بیکاری در به عنوان یک عامل کلی بر روی تامین نیروی کار یک شرکت تاثیر می‌گذارد.

اقتصاد سیاسی

سیاسی Political Economy یا به شکل اختصاری PE است، اما علم اقتصاد Economics. مثلاً برای تحلیل رفتار انتخاباتی طبقات مختلف به منافع اقتصادی آن طبقات رجوع می‌شود و یا تأثیر اقتصادی یک تصمیم گیری سیاسی مورد مطالعه قرار می‌گیرد.

اقتصاد سیاسی در واقع علم قوانین تولید و توزیع امکانات مادی در مراحل مختلف تکامل جامعه انسانی است.

اقتصاد سنجی :

از نظر لغوی اقتصاد سنجی از دو کلمه اقتصاد و سنجش و یا دو کلمه اقتصاد و اندازه گیری ترکیب شده است . سنجی توجه خود را به اندازه گیری و تحلیل روابط اقتصادی معطوف می دارد .

مالیه:

بررسی عملیات و فعالیتهای مربوط به چگونگی انجام هزینه های دولتها، روشهای جمع آوری در آمدها و نحوه اداره وجوه و منابع مالی است. یکی از مسائلی که فکر اقتصاددانان امروز را بخود مشغول می کنید و در تمامی کشورهای جهان، چه کشورهای توسعه یافته و چه کشورهای در حال توسعه موضوع داغ روز است و آن تحت عنوان مالیه عمومی است. دلیل اهمیت آن را می توان گسترش روز افزون وظایف دولت ها، گسترش نیازهای ملت ها و منابع محدود در حال کاهش کشور خلاصه کرد. و این باعث علم جدیدی بنام علم مالیه عمومی گردید.

برنامه ریزی اقتصادی:

داشتن اقتصادی سالم تکیه گاه کشورها محسوب می شود و اقتصادی پویا و سازنده منوط به علم برنامه ریزی است، تا برنامه ریزی صحیح منجر به تخصیص منطقی و عادلانه ی منابع شود تا زمینه سازی بستری برای رشد و توسعه اقتصادی شود.

اقتصاد توسعه:

اقتصاد توسعه به دنبال کشف روش‌هایی متناسب با شرایط جغرافیایی و فرهنگی هر جامعه در هر مقطع از زمان برای خروج از بحران‌های اقتصادی و عقب‌ماندگی‌ها است. علم اقتصاد توسعه علاوه بر اینکه به اختصاص کالای منابع تولیدی کمیاب موجود و رشد پی‌درپی آن در طول زمان می‌پردازد، با مکانیسم‌های اقتصادی،‌ اجتماعی و نهادی، ‌‌سروکار دارد. این مکانیزم‌ها، (چه عمومی و چه خصوصی) لازمه بهبود سریع (حداقل با معیار تاریخی) و وسیع سطح زندگی توده‌های فقیر، بی‌سواد و گرفتار سوءتغذیه آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین است. در بیشتر موارد به دلیل اینکه مسائل توسعه جهان سوم در دنیای منحصربه‌فردی است، ممکن است که علاوه بر نگاه کلاسیک مجبور باشیم دست به نوآوری بزنیم. هدف اقتصاد توسعه، اعتلا سطح زندگی و بهبود وضع عمومی مردم است.

توسعه اقتصادی چیست؟

بین دو مفهوم ”رشد اقتصادی“ و ”توسعه اقتصادی“ تفاوت زیادی وجود دارد. رشد اقتصادی, مفهومی کمیت محور است درحالی‌که توسعه اقتصادی, مفهومی کیفیت محور است. ”رشد اقتصادی“ به تعبیر ساده عبارت است از افزایش تولید (کشور) در یک سال خاص در مقایسه با مقدار آن در سال پایه. در سطح کلان, افزایش تولید ناخالص ملی (GNP) یا تولید ناخالص داخلی (GDP) در سال موردنیاز به نسبت مقدار آن در یک سال پایه, رشد اقتصادی محسوب می‌شود .

منابع مختلف رشد اقتصادی عبارت‌اند از ‌افزایش به‌کارگیری نهاده‌ها (افزایش سرمایه یا نیروی کار), افزایش کار آیی اقتصاد، (افزایش بهره‌وری عوامل تولید), و به‌کارگیری ظرفیت‌های احتمالی خالی در اقتصاد.

توسعه اقتصادی یعنی  رشد مقداری همراه با افزایش ظرفیت‌های تولیدی اعم از ظرفیت‌های فیزیکی, انسانی و اجتماعی. در توسعه اقتصادی, رشد کمی تولید حاصل خواهد شد اما در کنار آن, نهادهای اجتماعی نیز متحول خواهند شد, نگرش‌ها تغییر خواهد کرد, توان بهره‌برداری از منابع موجود به‌صورت مستمر و پویا افزایش‌یافته, و هرروز نوآوری جدیدی انجام خواهد شد. بعلاوه می‌توان گفت ترکیب تولید و سهم نسبی نهاده‌ها نیز در فرآیند تولید تغییر می‌کند. توسعه امری فراگیر در جامعه است و نمی‌تواند تنها در یک بخش از آن اتفاق بیفتد. توسعه, حدومرز و سقف مشخصی ندارد بلکه به دلیل وابستگی آن به انسان, پدیده‌ای کیفی است (برخلاف رشد اقتصادی که کاملاً کمی است) که هیچ محدودیتی ندارد.

اقتصاد انرژی:

انرژی در جهان امروز یک عامل راهبردی است و اغلب کشورهای جهان به‌خصوص آن‌ها که به دنبال اعمال اراده و قدرت خود بر دیگر کشورها می‌باشند و ابزار مهمشان در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک همین عامل انرژی است. ایران، در منطقه‌ای از جهان واقع است که یکی از اصلی‌ترین منابع انرژی در سطح جهان به شمار می‌رود. بنابراین با توجه به اینکه مقوله انرژی برای کشورهای سلطه‌طلب، نقش موتور محرکه آاقتصادی و تولید ملی و تعیین‌کننده جایگاه آن‌ها در نظام سرمایه‌داری جهان را دارد و همچنین تضمین‌کننده منافع و امنیت ملی آن‌ها است، برای کشور ما نیز چگونگی سامان‌دهی به سیاست‌های بخش انرژی، نقش کلیدی در فرآیند تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی رادار است و لذا ضروری است که برای انرژی و بخصوص نفت و گاز و به دنبال این‌ها انرژی هسته‌ای، برنامه و استراتژی اندیشیده و متناسب با شرایط واقعی موجود داخلی و جهانی داشته باشیم.

اقتصاد کشاورزی :

اقتصاد کشاورزی عبارت از کاربرد اصول و نظریه‌های اقتصاد عمومی در فرآیند تولید، مبادله، توزیع و مصرف مواد غذایی و مواد خام اولیه موردنیاز سایر بخش‌هاست. اقتصاد کشاورزی، روش‌های چگونگی استفاده مطلوب و بهینه از منابع طبیعی در بخش کشاورزی را از طریق شیوه‌ها و ابزار کارآمد خود موردمطالعه قرار می‌دهد. اقتصاد کشاورزی به مجموعه‌ای از علوم و روش‌ها اطلاق می‌شود که عوامل اقتصادی مؤثر در امور کشاورزی، روابط اقتصادی موجود بین عوامل تولید کشاورزی و کاربرد اصول اقتصادی را در تولید و توسعه کشاورزی موردبحث و بررسی قرار می‌دهد و این امکان را به کشاورز می‌دهد که با مقدار زمین سایر لوازمی که در اختیار دارد سود بیشتری به دستاورد. هدف از ایجاد این رشته، تربیت نیروهای متخصص و کارآمدی است که بتوانند با تکیه‌بر دانش و اندوخته‌های علمی و تجارب عملی خود به‌عنوان کارشناس اقتصادی کشاورزی به تهیه و تدوین طرح‌های توسعه کشاورزی و ارزیابی اقتصادی آن‌ها در سطوح مختلف منطقه‌ای و یا ملی بپردازند. متخصصان اقتصادی کشاورزی در فعالیت‌های آموزشی و تحقیقاتی مرتبط با مسائل اقتصادی بخش کشاورزی نیز می‌توانند همکاری نمایند.

اقتصاد حمل‌ و نقل :

اقتصاد حمل‌ونقل با مفاهیم و ویژگی‌های اقتصادی حمل‌ونقل ، روش‌های حمل‌ونقل سنتی و مدرن ، انتخاب وسیله ارزیابی خدمات حمل‌ونقل ، ارزشیابی طرح‌ها و پروژه‌های حمل‌ونقل و مواردی دیگر از این نوع و بررسی نظریه‌های گوناگون ارائه‌شده درزمینهٔ ارتباطی حمل‌ونقل و توسعه اقتصادی سروکار دارد. . حمل‌ونقل از دو بخش تشکیل‌شده یکی زیر ساختارهای حمل‌ونقل و دیگری وسایل حمل‌ونقل .

اقتصاد بهداشت :

اقتصاد بهداشت یا مراقبت‌های بهداشتی، به‌کارگیری و استفاده از ابزار و مفاهیم اقتصادی در مسائل مرتبط با بهداشت و مراقبت‌های بهداشتی است

اقتصاددانان به دلایل مختلفی به عرصه مراقبت‌های بهداشتی توجه دارند. اوّل اینکه منابع برای مراقبت‌های بهداشتی محدود است و همانند موارد دیگر، تقاضا برای خدمات بهداشتی از عرضه آن‌ها بیشتر است، همچنین محدودیت و کمیابی به‌آسانی و با افزایش هزینه‌های بهداشتی از میان نمی‌رود زیرا اهمیت هزینه‌های فرصت نادیده گرفته می‌شود.

اقتصاد محیط ‌زیست :

اقتصاد محیط‌زیست به رابطه بین تأثیر اقتصادی بر محیط‌زیست و آثار محیط‌زیست بر اقتصاد را بررسی می‌کند.اقتصاد، و محیط‌زیست، از طریق دو جریان باهم در ارتباط هستند. منابع تجدید پذیر و پایان‌پذیر در حال حرکت از محیط‌زیست به‌سوی اقتصادی هستند و از طرفی، اغلب پسماندهای محصولات که به‌وسیله فعالیت‌های اقتصادی تولید می‌شوند، در حال حرکت از اقتصادی به محیط‌زیست هستند. هنگامی‌که جریانات مواد و ضایعات از ظرفیت و قابلیت واقعی محیط فراتر برود، ظرفیت منابع طبیعی و زیست‌محیطی کاهش می‌یابد. جریان سریع منابع پایان‌پذیر به درون چرخه اقتصادی این خطر را به وجود می‌آورد که ذخیره منابع پایان‌پذیر ممکن است سریع‌تر تمام می‌شود و هنگامی‌که جریان منابع تجدید پذیر نیز به‌سوی چرخه اقتصادی، از نرخ تجدید و احیا این منابع تجاوز می‌کند باعث کم شدن بهره‌وری منابع می‌شود و احتمال انقراض آن افزایش می‌یابد.

بیشتر بخوانید: نقش و مزیت اقتصاد در بورس چیست ؟

بیشتر بخوانید: نقش اقتصاد در صنعت چیست ؟