آبرند: مجله اینترنتی تخصصی صنایع و کسب و کار ایران: بسیاری از افراد درکی از مفهوم سهام ندارند و در پاسخ به این سوال که سهم و سهام چیست؟ تنها سکوت می‌کنند در این مقاله سعی شده است که شما را با مفهوم سهم و سهام انواع آن آشنا نماییم.
اگر سرمایه شرکتهای سهامی را به قسمت‌های برابر و مساوی تقسیم کنیم هر قسمت برابر با یک سهم می‌شود. این سهم، نشان دهنده میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است. دارنده سهم نمی‌تواند به نسبت سهم خود ادعایی برای مالکیت بخشی از دارایی‌های شرکت داشته باشد. در عوض، به اندازه سهم خود در شرکت، دارای حق و حقوق است. بر اساس این حق، سهام‌دار می‌تواند از منافع شرکت استفاده کند، در مجمع عمومی رای دهد و در صورت انحلال شرکت از دارایی شرکت سهیم خواهد شد. معمولا سهام شرکت‌ها به دو قسمت «سهام عادی» و «سهام ممتاز» تقسیم می‌شوند. سهام ممتاز که انتشار آن در ایران صورت نمی‌پذیرد نوعی بدهی شرکت به مالک سهام ممتاز است و اغلب دارای نرخ سود یا بهره تعیین شده است. اما سهام عادی یا همان سهام موجود در بازار سرمایه دارای نرخ سود یا بهره ثابت نیست و میزان مالکیت سهام‌دار از منافع و حقوق شرکت را بیان می‌کند. اگر سرمایه شرکتهای سهامی عام را (که حداقل ۵ سهام‌دار دارند) بر عدد ۱۰۰۰ ریال تقسیم کنیم، تعداد سهام آنها به دست می‌آید.
سهم چیست؟
شما در جایگاه مالک شرکت به دنبال این هستید که بتوانید از سرمایه‌های صاحبان ثروت و عموم مردم در جهت توسعه شرکت استفاده کنید و مدام به سراغ وام بانکی و قرض گرفتن نروید. در نتیجه شرکت خود را به سهامی عام تبدیل کرده و سرمایه ثبت شده را به سهام ۱۰۰۰ ریالی تقسیم می‌کنید. پس از مدتی شرکتتان وارد بازار بورس می‌شود و بخشی از سهام شرکت به دست سرمایه‌گذاران می‌افتد. در واقع بازار بورس شرایطی را فراهم می‌کند تا شما بدون نیاز به انحلال شرکت یا صرف زمان زیاد جهت یافتن شریک به سرعت به منابع جدید دست پیدا کنید. حال که اهمیت انتشار سهام را برای صاحبان کسب و کار و شرکت‌ها درک کردید به اهمیت نقش سهام برای سرمایه‌گذاران می‌پردازیم.
بیشتر بخوانید: مزایا، معایب و قوانین شرکتهای سهامی
ورقه سهم چیست؟
ورقه سهم سند قابل معامله‌ای است که نماینده تعداد سهامی است که صاحب آن داراست. در واقع برگه سهام، نشان‌دهنده مالکیت تعداد مشخصی سهام یک شرکت است و اطلاعات مهمی از قبیل نام شرکت، شماره ثبت، نام و مشخصات دارنده سهام و مبلغ اسمی سهم بر روی آن نوشته شده است.
مزیت‌های خرید سهام برای سرمایه گذاری
۱- شما با خرید سهام، متناسب با درصد مالکیت اوراق در تصمیم‌های مجامع شرکتهای بورسی حق رای خواهید داشت. در واقع بابت مالکیت هر ورقه سهام یک رای از آن شما خواهد بود. در مجامع شرکتهای بورسی تصمیم‌‌گیری‌هایی درباره افزایش سرمایه، انتخاب هیئت‌مدیره، تصویب صورت‌های مالی و … انجام می‌شوند.
۲- اگر یک شرکت در یک سال مالی (دوره ۱۲ ماهه فعالیت خود) سود خالص را به دست بیاورد، طبق قانون باید حداقل ۱۰ درصد آن را بین سهامداران تقسیم کند.
۳- یکی از بزرگ‌ترین مزایای سهام برای سرمایه گذاری وجود بازاری متشکل است که بر اساس آن می‌توانید بدون دغدغه سهام خریداری شده خود را به فروش برسانید. درحالی‌که اگر شما مالک یک شرکت غیربورسی بودید برای فروش آن با مشکلات متعددی هم چون راضی کردن سایر شرکا، یافتن شریک جدید جهت فروش شرکت به وی و عدم وجود مرجع مشخصی جهت ارزش‌گذاری سهام خود روبه‌رو می‌شدید.
۴- متناسب با سطح سرمایه خود، می‌توانید در بازار سرمایه سهام بخرید. در واقع سقفی برای ورود سرمایه به بازار بورس وجود ندارد. درحالی‌که وقتی شما مالک یک شرکت غیربورسی هستید حجم سرمایه محدودی را می‌توانید به شرکت وارد کنید. در واقع، سرمایه مازاد شما به راحتی قابلیت سرمایه‌گذاری مجدد را ندارد. این شرط برای حداقل سرمایه در بورس هم همین طور است.
۵- خرید سهام جدید: با توجه به وجود بازار متشکل و وجود یک ساختار منظم و وجود نهادی تحت عنوان «کارگزاری» به راحتی میتوان به خرید و فروش سهام در بازار سرمایه پرداخت. درحالی‌که چنین راحتی در معاملات خارج از بورس وجود ندارد. در واقع شما جهت انجام معاملات در بازار بورس، باید ابتدا به یکی از کارگزاری‌های مورد تائید سازمان بورس مراجعه کنید و ضمن پر کردن فرم‌های ثبت‌نام، در سامانه سجام نیز ثبت‌نام نمایید تا پس از دو روز کاری کد بورسی (کدی یکتا از سه حرف اول نام خانوادگی شما و ۵ رقم) صادر گردد و پس از آن می‌توانید معاملات بازار سرمایه را انجام دهید و به خرید و فروش سهام بپردازید.
سهام بی نام
اگر در برگه سهام نام کسی به عنوان صاحب سهام درج نشده باشد و یا این برگه در دفتر سهام شرکت به نام کسی ثبت نشده باشد، این سهم یک سهام بی‌نام است.
مالکیت سهام در اختیار کسی است که در ید اوست. در واقع اینگونه سهام در قانون تجارت تابع قوانین در وجه اسناد حامل است.
در واقع برای انتقال اعتبار این برگه به دیگری شما نیاز به هیچ گونه تشریفات و قرارداد انتقال ندارید. و ارزش سهام متعلق به کسی است که ورقه سهام را در اختیار دارد.
سهام با نام
در مقابل سهام بی نام، سهام با نام قرار می گیرد که در نوع مالکیت سهام با نوع بی نام آن متفاوت است.
سهم با نام سهمی است که نام دارنده آن در ورقه سهام قید شده باشد یا در دفتر سهام شرکت ثبت شود. این امر موجب می شود هویت صاحب سهام برای شرکت مشخص باشد.
شرایط شکلی انتقال سهم با نام در ماده ۴۰ لایحه قانونی اینگونه پیش بینی شده است که
«انتقال سهام با نام باید در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد و انتقال دهنده یا وکیل یا نماینده قانونی او باید انتقال را در دفتر مزبور امضا کند.
در موردی که تمامی مبلغ اسمی پرداخت نشده است، نشانی کامل انتقال گیرنده نیز در دفتر ثبت سهام شرکت قید و به امضای انتقال گیرنده یا وکیل یا نماینده قانونی او رسیده و از نظر اجرای تعهدات ناشی از نقل و انتقال سهم معتبر خواهد بود. هرگونه تغییر اقامتگاه نیز باید به همان ترتیب به ثبت رسیده و امضا شود. هر انتقالی که بدون رعایت شرایط فوق به عمل آید از نظر شرکت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار است».
بیشتر بخوانید: تعریف شرکتهای تجاری و بازرگانی
بیشتر بخوانید: مدیریت ریسک بورس
