گرانی انحصاری در بازار لوازم خانگی| حمایت از تولید کننده به
ضرر مصرف کننده تمام شد
بازار؛ گروه استان ها: با ممنوعیت واردات لوازم خانگی انتظار می رفت که صنعت داخلی رونی رو به رشد را طی کرده و این انحصار و حمایت مستقیم در نهایت به نفع تولید کننده و مصرف کننده تمام شود اما این روز ها بسیاری از خردیران و فروشندگان معتقدند که این انحصار فقط به نفع تولید کننده تمام شده و به دلیل انحصارلذا مصرف کنندگان مجبور به خرید کالاهای محدود با قیمت های مضاعف و اجباری هستند.
به گزارش خبرنگار بازار اگر چه در حال حاضر برخی از مدل های خارجی نیز در گوشه و کنار بازار برای خرید یافت می شود اما عمده کالاهای خارجی موجود در بازار قاچاق هستند که با گارانتی‌های تقلبی فروخته می‌شوند.
طبق مصوبه اولیه شورای هماهنگی سران سه قوه در سال ۱۳۹۷ و تمدید آن ممنوعیت واردات لوازم خانگی تا پایان سال ۱۴۰۰ ادامه داشت، اما این تصمیم تاکنون به صورت سالانه تمدید شده است و حالا این تصمیم موجب اعتراض بسیاری از مصرف کنندگان شده است.
نابودی رقابت
ابراهیم براتی یکی از فروشندگان لوازم خانگی در بازار بزرگ اطلس مشهد در گفت و گو با بازار اظهار می کند: انحصار در تولید و فروش لوازم خانگی هر چند بنا بر گفته مسئولان در راستای حمایت از حقوق تولید کننده بوده است اما به نظر بنده حقوق مصرف کننده را نادیده گرفته است.
این فروشنده عمده لوازم خانگی به ما می گوید: در حال حاضر صنعت لوازم خانگی نیز مانند صنعت خودرو به صورت انحصاری در بازار پیشتاز است و لذا هر کالایی را به هر قیمت دلخواهی که مد نظرش باشد به مصرف کننده می فروشد و در حال حاضر مصرف کنندگان نیز هیچ حق اعتراض و یا انتخابی ندارند.
فروشنده لوازم خانگی: وقتی که لوازم خانگی به تعداد تنوع اندک تولید و مصرف کننده نیز به اجبار باید آن را خریداری کند آیا تولید کننده الزامی برای ایجاد تنوع و رقابت و یا کاهش قیمکت محصول پیدا می کند؟
براتی در این رابطه معتقد است: وقتی لوازم خانگی به تعداد تنوع اندک تولید شده و مصرف کننده نیز به اجبار باید آن را خریداری کند آیا تولید کننده الزامی برای ایجاد تنوع و رقابت و یا کاهش قیمت محصول پیدا می کند؟
این فروشنده لوازم خانگی ادامه می دهد: با اینکه مردم مجبور هستند لوازم خانگی ایرانی را خریداری کنند اما هر روز شاهد افزایش قیمت ها هستیم و از ابتدای امسال تاکنون چندین بار نرخ کالا توسط کارخانه ها افزایش پیدا کرده است.
وی با اشاره به اینکه صنعت لوازم خانگی نیز به وضعیت صنعت خودرو مبتلا شده می گوید: این وضعیت موجب اعتراض همگان است.
براتی پیشنهاد می دهد: حداقل باید صنایع را موظف کرد تا در تنوع تولید مطابق با استاندارد های جهانی تلاش کنند نه اینکه مانند صنعت خودرو هر کالایی را به هر شکل ممکن و دلخواه به دست مصرف کننده برسانند.
وی می گوید: ممنوعیت واردات در حال حاضر سود قاچاقچیان و سودجویان را به چندین برابر افزایش داده است زیرا تفاوت قیمت یک ماشین لباسشویی تولید داخل با یک ماشین لباسشویی خارجی حدود ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان است لذا این قانون موجب افزایش درآمد برای قاچاقچیان شده است.
کاهش قدرت خرید مردم
به گزارش خبرنگار بازار، مرکز پژوهش‌های مجلس در سال ۱۳۹۵ در گزارشی اعلام کرده بود هر خانواده ایرانی به‌طور میانگین هر چهار سال یک‌بار لوازم خانگی خود را عوض می‌کند. تلویزیون، کمترین زمان و ماشین لباسشویی بیشترین زمان را در این بین به‌خود اختصاص داده بودند.
به‌عنوان مثال ۴۰ درصد خانواده‌های ایرانی در زمان برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال، تلویزیون خود را تعویض می‌کردند و یک مدل جدیدتر و بزرگتر می‌خریدند.
همچنین با رسیدن متولدین دهه ۶۰ به سن ازدواج که بیشترین رده سنی کشور را تشکیل می‌دهند، لوازم خانگی با گردش مالی بیش از ۷ میلیارد دلاری بعد از خودرو در رده دوم تجارت داخلی کشور قرار گرفت. اما با این اوصاف به‌دلیل اتفاقاتی که رخ داد و تصمیماتی که مسئولان اتخاذ کردند، حالا مردم قدرت خرید بالایی ندارند و باید برای خرید قسطی لوازم خانگی به هر دری بزنند.
امید فروشنده لوازم خانگی: دستگاه سه کاره پاناسونیک اصل مالزی شامل مخلوط کن آبمیوه گیری و آسیا در بازار به قیمت ۶میلیون تومان فروش می رسد اما تولید کننده ایرانی هم انتظار دارد که مدل مشابه تولید داخل را آن هم با کیفیت پائین تر در بازار به هیمن قیمت عرضه کند و لذا اگر انحصار وجود نداشت هیچ مصرف کننده خواهان خریداری کالای ایرانی نبود
ممنوعیت واردات، کاهش قدرت اقتصادی مردم، انحصارگرایی تولیدکنندگان داخلی و منفی شدن نمودار ازدواج از جمله دلایلی هستند که وضعیت فعلی را به‌وجود آورده‌اند.
حسین امیدی یکی از فروشندگان کالای دیجیتال در خیابان سعدی مشهد نیز به ما می گوید: به دلیل کاهش قدرت اقتصادی لذا بسیاری از مردم این روز ها به دنبال خرید کالای قسطی هستند و لذا شما در سراسر شهر مشاهده می کنید مراکز فروش اقساطی لوازم خانگی در حال فعالیت هستند که بازار کسبه را به شدت کساد کرده است.
این فروشنده ابراز می کند: به دلیل انحصار به وجود آمده کارخانه ها بسیاری از کالا ها را با مواد درجه دو و یا بی کیفیت روانه بازار می کنند.
وی به ما می گوید: به طور مثال دستگاه سه کاره پاناسونیک اصل مالزی شامل مخلوط کن آبمیوه گیری و آسیا در بازار به قیمت ۶ میلیون تومان فروش می رسد اما تولید کننده ایرانی هم انتظار دارد که مدل مشابه تولید داخل را آن هم با کیفیت پائین تر در بازار به هیمن قیمت عرضه کند و لذا اگر انحصار وجود نداشت هیچ مصرف کننده خواهان خریداری کالای ایرانی نبود.
امیدی می افزاید: جنس های ایرانی بسیار کیفیت پائینی از نوع مواد دارند اما چون به صورت اقساطی به فروش می رسد مردم آن کالا ها را خریداری می کنند.
وی اذعان می کند: در حال حاضر بسیاری از تولیدکنندگان، خود تبدیل به فروشنده شده‌اند و اقدام به تاسیس فروشگاه‌های زنجیره‌ای کرده‌اند و با قدرت مالی، رانت‌ها و اختیاراتی که دارند، محصولات تولیدی خود را به‌صورت قسطی به مشتریان عرضه می‌کنند.
رکود در بازار
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی مشهد با بیان اینکه در حال حاضر به دلایل مختلف بازار دچار رکود است به ما می گوید: با وجود اینکه در راستای حمایت از تولید کنندگان داخلی واردات کالاهای خارجی ممنوع شده است اما همین کالاهای داخلی نیز همواره با افزایش قیمت مواجه شده است.
سیدرسول ابن‌الرضا اذعان می کند: با اینکه بسیاری از مصرف کنندگان و خریداران لوازم خانگی بر این باور بودند که با افزایش تولیدات و جلوگیری از واردات قیمت ها کاهش و احتمالا کیفیت افزایش خواهد یافت اما در عمل چنین نشد و حتی شاهد هستیم که قیمت لوازم خانگی حدود ۵۰ درصد نیز افزایش یافته است.
وی در پاسخ به سوال ما مبنی بر اینکه لوازم خارجی موجود در بازار چگونه تامین می شو نیز اظهار می کند: بسیاری از لوازم خارجی که به صورت پنهانی و یا از طریق سایت های اینترنتی به فروش می رسد به صورت قاچاق وارد کشور می شود که این موضوع نیز هم به تولید کننده و هم به مصرف کننده آسیب وارد کرده است.
اگر ممنوعیت واردات لوازم خانگی خارجی برداشته شود، دیگر هیچگونه اجباری برای مصرف‌کننده جهت انتخاب کالای ایرانی نیست و تولیدکننده داخلی مجبور است که کیفیت کالاها را افزایش داده و خدمات مطلوبی را به مصرف‌کننده ارائه کند
وی با بیان اینکه قاچاقچیان مالیات و یا عوارضی بابت کالاهای قاچاق پرداخت نمی کنند لذا با تغییر قیمت ها مشتریان را به سمت خود جلب می کنند و لذا مصرف کننده ترجیح می دهد کالای خارجی را خریداری کند اما غافل از اینکه بسیاری از این کالاها مشمول خدمات پس از فروش نیستند و قطعات آن ها در بازار یافت نمی شود.
وی می افزاید: در حال حاضر مشتریان به دلیل اینکه رقابتی به دلیل نبود کالای خارجی در بازار مجبور به خریداری محصولات ایرانی هستند و لذا همین موضوع بر روی کیفیت برخی کالا های تولید داخل نیز تاثیر گذاشته است.
وی اذعان می کند: این موضوع موجب شده که بازار رقابت در حوزه لوازم خانگی رنگ ببازد و لذا اگر ورود کالاهای خارجی به داخل کشور آزاد بود شاهد تولیدات داخلی به گونه و با استاندارد های بالاتری برای جلب نظر مشتریان عرضه و تولید می شد.
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی مشهد معتقد است: اگر ممنوعیت واردات لوازم خانگی خارجی برداشته شود، دیگر هیچگونه اجباری برای مصرف‌کننده جهت انتخاب کالای ایرانی نیست و تولیدکننده داخلی مجبور است که کیفیت کالاها را افزایش داده و خدمات مطلوبی را به مصرف‌کننده ارائه کند.
مسئولان چه می گویند؟
وزیر صنعت، معدن و تجارت در پاسخ به نارضایتی مصرف کنندگان چندی پیش در حاشیه نمایشگاه لوازم خانگی اعلام کرد: به منظور رقابت پذیر کردن کالاهای ایرانی، با رعایت تعرفه‌های مناسب، ارائه مجوز برای واردات لوازم خانگی انجام خواهد شد.
عباس علی‌آبادی اظهار کرد: هدف ما از مدیریت عرصه تجارت، حمایت از تولید است. اما حمایت از تولید به این معنا نیست که رقابت را از آن‌ها بگیرد. باید به سمتی حرکت کنیم که در عین رقابت‌پذیر کردن صنایع، فرصت انتخاب را برای مردم فراهم کنیم.
وی افزود: بنابراین فکر می‌کنم در آینده مسیر ما مسیری نخواهد بود که به لوازم خانگی به صورت انحصار نگاه کنیم. این فضا برای مردم وجود دارد که انتخاب کنند و برای رقابت پذیر کردن کالاهای ایرانی، با رعایت تعرفه‌های مناسب، ارائه مجوز برای واردات لوازم خانگی انجام خواهد شد.
به گفته این مقام مسئول صنعت لوازم خانگی به لحاظ کیفی و کمی به جایگاهی رسیده که می‌تواند با تولیدات خارجی رقابت کند.
