رکود صنایع دستی اصفهان؛ سوغاتی چشم بادامی ها| کپی های ارزان
قیمت جای صنایع بومی را گرفت
عارف اصفهانی؛ بازار: با وجود اینکه اصفهان شهر خلاق صنایع دستی به شمار می رود اما حال و اوضاع تولید کنندگان صنایع دستی چندان تعریفی ندارد. خیلی وقت است که از دیاری که تزئیناتش به چین و ماچین می رفت و شهره بود، چیزی نمانده است و صنعتگران این شهر در مضیقه هستند.
با نگاهی گذرا به بازارهای سنتی ایران مثل بازار اصفهان می توان اهمیت حفظ ارزش های صنایع دستی در ایران را یافت؛ امروز این بازارها از کالاهای صنایع دستی غیربومی اما مشابه پر شده است. کالاهایی که به نام صنایع دستی ایران در خارج از کشور به خصوص چین ساخته می شود و پس از ورود به ایران، نه تنها ضربه مهلکی به صنایع دستی تولید شده در کشور می زند که با اشباع بازارهای فروش مانع از کسب و کار هنرمندان این خطه می شود.
بدتر از همه فروشندگان و کاسب کارانی هستند که ترجیح می دهند به هر قیمتی از این شغل امرار معاش کنند و کالاهای وارداتی را با مارک وطنی به مشتریان و توریست های داخلی و خارجی بفروشند. در سال های اخیر محصولات چینی در کنار صنایع دستی بومی که تولید هر یک، حاصل دسترنج چند ماهه استادکاران است، قرار گرفته و بازار صنایع دستی اصفهان را به عنوان مهد صنایع دستی تحت الشعاع قرار داده است.
ورود این محصولات به بازارهای صنایع دستی اصفهان به حدی بوده است که ورشکستگی تعداد زیادی از هنرمندان این صنعت را به دنبال داشته و دل هنردوستان ایرانی را به درد آورده است.
صنایع بومی اصفهان در دست کپی کاران
یک فعال و فروشنده بازاری در میدان امام (ره) در این رابطه به خبرنگار ما می گوید: متاسفانه سالیان سال است که قاچاقچیان به راحتی صنایع دستی چین را به کشور وارد می کنند و با قیمت مناسب در اختیار فروشندگان قرار می دهند.
هنرمند میناکاری: در سال های گذشته گردشگران خارجی و داخلی مشتریان پر و پا قرص صنایع دستی اصفهان بودند اما حالا این گردشگران درمقابل صنایع دستی بومی که به دلیل زحمتی که برای تولید آن کشیده می شود، گران قیمت است، صنایع دستی چینی را انتخاب می کنند
اکبر صادقیان، هنرمند میناکاری است که می افزاید: در سال های گذشته گردشگران خارجی و داخلی مشتریان پر و پا قرص صنایع دستی اصفهان بودند اما حالا این گردشگران در مقابل صنایع دستی بومی که به دلیل زحمتی که برای تولید آن کشیده می شود، گران قیمت است، صنایع دستی چینی را انتخاب می کنند.
این استادکار صنایع دستی یاد آور می شود: گردشگرانی که برای تهیه سوغاتی خرید می کنند بیشتر اجناس چینی را می خرند که ارزان است.
استادکاران دیگر نیز چنین نظری دارند به گفته آنها نیز اکثر اجناس چینی که معمولا کپی برداری و بی کیفیت هستند به دلیل ارزان بودن اولین انتخاب گردشگران است و همین عامل باعث می شود که انگیزه خیلی از صنعت کاران دست گرفته شود و بسیاری از آنها نیز عطای این شغل را به لقایش ببخشند.
در حال حاضر بیش از ۳۰ هزار نفر در استان اصفهان در زمینه تولید صنایع دستی به عنوان یک صنعت سبز مشغول به کار هستند. صنعتی که با سرمایه اندک محصولی با ارزش افزوده بالا را بدون هیچ گونه آلودگی برای محیط زیست تولید می کند اما در حال حاضر به دلیل نبود قوانین روشن در خصوص واردات صنایع دستی اشتغال هزاران نفر مورد تهدید قرار گرفته است.
صنعتگران اسیر قوانین دست و پا گیر
در این ارتباط رئیس اتحادیه صنایع دستی استان اصفهان نیز در گفت و گو با خبرنگار بازار و در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه صنایع دستی ارزش افزوده بالایی دارد؛ صنعتگران این حوزه با چه مشکلاتی روبرو هستند تصریح می کند: ما با دو مشکل اساسی در این زمینه روبرو هستیم که بخشی از این مشکلات به نبود زیرساخت ها بر می گردد و بخشی از آنها هم به دلیل نبود حمایت های دولتی است.
مجدالدین تاج افزود: هزینه های بالای مواد اولیه، بیمه و مالیات و مشکلاتی از این دست باعث شده که انگیزه ای برای تولیدکنندگان باقی نماند و از سویی دیگر قوانین دست و پا گیر گمرکی که بر روی صادرات این حوزه تاثیر منفی می گذارد بسیاری از تولیدکنندگان را با مشکلات جدی روبرو کرده است.
وی با تاکید بر اینکه صنایع دستی و فروش آن ارزآوری زیادی داشته و درآمد آن برابر با نفت است، اظهار داشت: قوانین سختگیرانه ای برای صادرات صنایع دستی وجود دارد.
تاج ادامه داد: اصفهان در بحث فروش صنایع دستی مشکل دارد و اگر این مشکل فروش برطرف نشود بسیاری از صنایع دستی آن منسوخ خواهد شد، چرا که متاسفانه هنرهای دستی ما توسط برخی از کشورها به سرقت می رود و کشورهای اطراف این هنرهای صنایع دستی را به نام خود، به ثبت جهانی می رسانند.
عضو اتحادیه صنایع دستی اصفهان: هنرمندان صنایع دستی ایران به دلیل علاقه بی حد و حصر خود به این هنرها در برابر مشکلات اقتصادی مقاومت کردند و در بسیاری موارد با حداقل‌ها زندگی خود را چرخانده اما هنر صنایع دستی را با تمام وجود حفظ کردند
در همین رابطه عضو اتحادیه صنایع دستی اصفهان و پیشکسوت این صنعت نیز در گفت و گو با بازار با اشاره به اینکه در حال حاضر وضعیت تولید و توزیع صنایع دستی استان مناسب است، اما توزیع محصولات صنایع دستی به تعداد گردشگران داخلی و خارجی بستگی دارد، بیان می کند: هنرمندان صنایع دستی ایران به دلیل علاقه بی حد و حصر خود به این هنرها در برابر مشکلات اقتصادی مقاومت کردند و در بسیاری موارد با حداقل ها زندگی خود را چرخانده اما هنر صنایع دستی را با تمام وجود حفظ کردند.
سید عباس شیردل می افزاید: با وجود شعار های مختلف در خصوص حمایت از صنایع پاک طی چند دهه گذشته دولت ها هیچ اقدام خاصی برای حمایت از صنعتگران و تولیدکنندگان صنایع دستی انجام نداده و در مقابل انواع تسهیلات مالی و حقوقی را برای توسعه صنایع آلاینده در شهر ها فراهم کرده اند.
شیردل با بیان اینکه صنعتگران صنایع دستی خواهان حمایت های قانونی دولت و مجلس هستند نه حمایت های مالی، می گوید: در واقع مجلس و دولت با اصلاح قوانین مربوط به صادرات و واردات صنایع دستی می توانند بخش زیادی از مشکلات تولیدکنندگان را برطرف کنند.
این پیشکسوت صنایع دستی اصفهان تاکید می کند: در حال حاضر کمتر نشانه ای از انتقال تجربه هنری در تولید صنایع دستی به نسل بعد وجود دارد و حذف این چرخه به نفع هیچکس نیست. این در حالی است که بسیاری از صنعتگران می گویند که آنها در به وجود آوردن این شرایط کمترین و شاید هیچ نقشی نداشته اند بلکه این دولت است که با فراهم نکردن شرایط برای فروش و عرضه صنایع دستی در بازار های جهانی، صنعتگران را مجبور به تولید آثار با کمترین ارزش هنری کرده است.
باید به سمت برندسازی برویم
در این رابطه رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع دستی پارلمان بخش خصوصی اصفهان نیز در گفت و گو با بازار با اشاره به اینکه اقتصاد تک محصولی نفت هیچوقت نمی تواند کشور را از بحران نجات دهد و بهترین جایگزینی پاک برای آن صنعت گردشگری است، بیان می کند: صنایع دستی آن قدر درآمدزا است و اشتغالزایی دارد که در میان سایر صنایع کشور همواره از جایگاه خوبی برخوردار بوده است؛ صنعتی که می تواند هنر اصفهان را به خوبی به جهان معرفی کند و از سویی دیگر ارزآوری هم داشته باشد.
مژگان ایزدی، در پاسخ به این سوال که چطور می توانیم این بخش از صنعت اصفهان را بارور کرده و در زمینه اشتغالزایی موفق عمل کنیم، اظهار می کند: اقتصاد تک محصولی نفت هیچوقت نمی تواند کشور را از بحران نجات دهد چرا که روزی این طلای سیاه به پایان خواهد رسید و بهترین جایگزینی که همواره به عنوان سرمایه ای پاک محسوب می شود، توریسم است.
وی می افزاید: گردشگری حالا در بسیاری از کشورها جزو منابع سودآور محسوب می شود و بنابراین ما باید به این مهم اهمیت بیشتری بدهیم و در این راستا باید به سمت برندسازی برویم چرا که از این طریق صنایع دستی اصفهان از رکود نجات پیدا خواهند کرد.
رئیس کمیسیون گردشگری و صنایع دستی پارلمان بخش خصوصی ادامه می دهد: به نظر من جاذبه های گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان می تواند به عنوان مهم ترین عامل پیشرفت اصفهان باشد.
وی گفت: در حال حاضر با اینکه اصفهان با بسیاری از شهرهای دیگر خواهر خوانده است اما زیرساخت هایی که برای جذب توریست باید آماده شود، هنوز در آن میسر نشده است.
هم اکنون ۱۹۶ نوع صنایع دستی در استان اصفهان شناسایی شده است، اما با تمام اینها ما آن طور که باید و شاید نتوانسته ایم از ظرفیت های فرهنگی اصفهان بهره مند شویم. بی شک رشد صادرات صنایع دستی، ثروت آفرینی برای شهر در پی خواهد داشت که به پویایی اقتصاد شهر کمک شایانی خواهد کرد. در این راستا استفاده از ظرفیت های شبکه شهرهای خلاق یونسکو فرصتی است که باید روی آن برنامه ریزی کرد چرا که به گفته کارشناسان گردشگری اصفهان نیازمند بازاریابی درست و استفاده از شیوه های نوین و ایده پردازی تبلیغاتی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی است.
